คำจำกัดความเกี่ยวกับระบบบำบัดน้ำเสีย
คำจำกัดความที่สำคัญเกี่ยวกับระบบบำบัดน้ำเสีย
1. น้ำเสีย (Wastewater)
น้ำเสีย หมายถึง น้ำที่ผ่านการใช้ประโยชน์ในกิจกรรมต่าง ๆ ของมนุษย์แล้วระบายทิ้งลงมา มีสิ่งเจือปน ซึ่งอาจเป็นสารอินทรีย์ หรือสารพิษต่าง ๆ ทำให้น้ำไม่เหมาะสมสำหรับใช้งาน ถ้าปล่อยทิ้งลงสู่แหล่งน้ำตามธรรมชาติจะทำให้คุณภาพของแหล่งน้ำเน่าเสียได้
2. ค่ากรดและด่าง (pH)
พีเอช หมายถึงหน่วยวัดค่าความเป็น กรด-ด่าง ซึ่งมีช่วงตั้งแต่ 0 - 14 คือ ถ้าความเป็นกรดสูงมาก ค่า pH = 0 แต่ถ้าความเป็นด่างสูงมาก ค่า pH = 14 หรือถ้าเป็นกลาง ไม่เป็นกรด ไม่เป็นด่าง ค่า pH = 7
3. ค่า บีโอดี (Biochemical Oxygen Demand : BOD)
บีโอดี หมายถึง ปริมาณออกซิเจนที่จุลินทรีย์ใช้ในการย่อยสลายสารอินทรีย์ชนิดที่ย่อยสลายได้ให้กลายเป็นคาร์บอนไดออกไซด์และน้ำ
4. ค่า ซีโอดี (Chemical Oxygen Demand : COD)
ซีโอดี หมายถึง ปริมาณออกซิเจนทั้งหมดที่ต้องการเพื่อใช้ในการออกซิไดส์สารอินทรีย์ในน้ำให้กลายเป็นคาร์บอนไดออกไซด์และน้ำ
5. ค่าของแข็งแขวนลอย (Suspended Solids : SS)
ของแข็งแขวนลอย หมายถึง ของแข็งที่มีขนาดเล็กแขวนลอยอยู่ในน้ำ
6. ของแข็งที่ละลายทั้งหมด TDS (Total Dissolved Solids ; TDS )
ของแข็งที่ละลายทั้งหมด หมายถึง ของแข็งที่ละลายเจือปนอยู่ในน้ำซึ่งไม่สามารถสังเกตได้ทางกายภาพ เนื่องจากมีขนาดเล็ก
5. ค่าออกซิเจนละลาย (Dissolved Oxygen : DO)
ออกซิเจนละลาย หมายถึง ปริมาณออกซิเจนที่ละลายอยู่ในน้ำ
6. ค่าไนโตรเจน (TKN)
ค่าไนโตรเจน หมายถึง ปริมาณไนโตรเจนในรูปของแอมโมเนียไนโตรเจนรวมกับอินทรีย์ไนโตรเจน (Organic Nitrogen)
7. ค่าฟอสฟอรัส (Total Phosphorous)
ค่าฟอสฟอรัส หมายถึง ปริมาณฟอสฟอรัสที่มีอยู่ในน้ำ จะวัดออกมาในรูปฟอสเฟตทั้งหมด (Total Phosphate)
8. ค่าน้ำมันและไขมัน (Fat Oil and Grease : FOG)
ค่าน้ำมันและไขมัน หมายถึง ปริมาณน้ำมันและไขมันที่อยู่ในน้ำเสีย
9.ค่าซัลไฟด์ (Sulfide)
ค่าซัลไฟด์ หมายถึง เกิดจากการย่อยสลายของสารอินทรีย์ ซัลไฟด์ส่วนใหญ่ในน้ำเสียเกิดจากแบคทีเรีย โดยปฏิกิริยา Reduction ของซัลเฟต ซึ่งพบได้ทั่วไปในแหล่งน้ำธรรมชาติและน้ำเสียต่าง ๆ นอกจากจะทำให้เกิดกลิ่นเหม็น ยังก่อให้เกิดปัญหาการกัดกร่อนของท่อน้ำส่วนบนที่เรียกว่า Crown Corrosion แต่หากผนังท่อแห้งและมีการระบายอากาศที่ดีความเสียหายดังกล่าวก็จะไม่เกิดขึ้น
10. ความขุ่น (Turbidity)
คือ สารแขวนลอยที่อยู่ในน้ำที่กั้นหรือขวางแสงแดด
11. Total Coliform Bacteria
โคลิฟอร์มแบคทีเรียทั้งหมดเป็นแบคทีเรียที่บ่งชี้ถึงการปนเบื้อนของน้ำ เป็นพวกที่ก่อให้เกิดโรคเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหาร โคลิฟอร์มแบคทีเรียมีแหล่งกำเนิดมาจากอุจจาระของคนและสัตว์เลือดอุ่น แยกเป็น 2 ชนิด คือ Facal Colifrom พบในอุจจาระ เช่น E.Coli และชนิดที่สองคือ พวก Non-fecal coliform พบในดินหรือพืช เช่น E.aeogenes
12. Fecal Coliform bacteria เป็นโคลิฟอร์มแบคทีเรียชนิดหนึ่ง
โคลิฟอร์มแบคทีเรีย เป็นแบคทีเรียชี้แนะ (Bacteriological indicator) ซึ่งถ้าตรวจพบในน้ำ แสดงว่าน้ำนั้นน่าจะไม่ปลอดภัย คือ อาจมีเชื้อโรคอยู่ในน้ำ
โคลิฟอร์มแบ่งตามแหล่งที่มา ได้เป็น 2 ชนิด คือ
(1) ฟีคัลโคลิฟอร์ม (Fecal Coliform) พวกนี้อาศัยอยู่ในลำไส้ของคน และสัตว์เลือดอุ่น ถูกขับถ่ายออกมากับอุจจาระ เมื่อเกิดการระบาดของโรงระบบทางเดินอาหาร จะพบแบคทีเรียชี้แนะชนิดนี้ ได้แก่ อี.โค.ไล (E.coli)
(2) นันฟีคัลโคลิฟอร์ม (Non-fecal coliform) พวกนี้อาศัยอยู่ในดิน และพืชมีอันตรายน้อยกว่าพวกแรกใช้เป็นแบคทีเรียชี้แนะถึงความไม่สะอาดของน้ำได้ เช่น เอ. แอโรจิเนส (A.aerogenes)
13.Free Chlorine
คลอรีนอิสระที่มีอยู่ FAC (Free Available Chlorine) คือ สัดส่วนของคลอรีนทั้งหมด ที่ยังเหลืออยู่ในน้ำที่ผ่านคลอรีนแล้ว และยังไม่ได้ทำปฎิกริยาใด ๆ กับสิ่งปนเปื้อน คลอรีนอิสระนี้จะทำหน้าที่ในการฆ่าแบคทีเรีย และสิ่งปนเปื้อนอื่นๆ
14. E. coli
(อี.โคไล) เป็น แบคทีเรียที่มีอยู่แล้วในร่างกายมนุษย์และสัตว์ จะพบได้ในลำไส้ใหญ่ แบคทีเรียชนิดนี้จะทำให้เกิดอาการท้องเสียบ่อย ๆ อุจจาระเหลวหรือเป็นน้ำ แต่จะมีอาการไม่รุนแรง เพราะคนเรามีภูมิต้านทานโรคอยู่บ้าง และปกติเราสามารถพบเชื้อดังกล่าวได้ในอุจจาระอยู่แล้ว ถึงแม้จะไม่มีอาการอะไร